ترجمه پذیری اشعار حافظ؛ با نگاهی به برگردان فرانسوی فوشه کور

نوع مقاله : پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد

چکیده

برگردان شعر یکی از مهم ‌ترین مباحث در زمینۀ پژوهش‌ های ترجمه بوده که همواره توجه و اهتمام صاحب ‌نظران این حوزه را به خود جلب کرده است. درآمیختگی زبان شعر با احساسات شاعر در کنار ابهام و پیچیدگی ساختار شعر و پیوستگی آن با عناصری همچون آرایه‌ های ادبی، صور خیال و موسیقی شعر، ویژگی خاصی به آن بخشیده به‌ طوری‌ که برگردان آن را دو چندان مشکل ساخته است. گو اینکه برخی پژوهندگان ترجمه، برگردان شعر را کاری ناممکن می‌دانند. در این میان برگرداندن اشعار حافظ با برخورداری از تمامی خصوصیات شعر و درهم تنیدگی صورت و معنی و بخصوص ایهام گویی ­های حافظ، امری است عملاً غیرممکن. ازاین ‌رو مترجم شعر حافظ علاوه بر بهره‌ مندی از ویژگی ‌های یک مترجمِ ادبی باید با زبان شعر او و ویژگی ‌های آن، ازجمله بافت و فضای حاکم بر متن، کاربرد آرایه ‌های ادبی، توجه به عنصر تکرار، موسیقی درونی شعر و کاربرد اسامی خاص آشنا باشد. هدف از این مقاله - که با رویکردی توصیفی – تحلیلی تدوین گردیده - کندوکاوی است در باب ترجمۀ اشعار حافظ به زبان فرانسه به قلم ادیب و ایران‌ شناس فرانسوی، شارل انری دو فوشه کور(Charles Henri de Fouchécour)؛ و بررسی دشواری ‌ها و کاستی ‌های این برگردان و نهایتاً شناخت جنبه‌ های ترجمه پذیر و ترجمه ناپذیر این دیوان با تکیه بر نظر کارشناسان ترجمه در عصر حاضر است. برای نیل به این منظور نخست ویژگی ‌های دو غزل از حافظ را بررسی می‌کنیم، آنگاه به تحلیل ترجمه دو فوشه کور از آنها – به‌عنوان مشت نمونه خروار- خواهیم پرداخت. در آخر سعی خواهیم کرد این نکته را روشن کنیم که بی‌ توجهی به برخی از ویژگی‌ های شعری حافظ در این ترجمه، تا چه اندازه به انتقال پیام متن اصلی خلل وارد کرده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Traduisibilité des poèmes de Hafez en se basant sur la traduction de Fouché Coure

نویسنده [English]

  • Shahbaz Mohseni 2
1 Université Azad Islamique de Mahabad, Téhéran, Iran
2 Université Azad Islamique de Mahabad, Téhéran, Iran
چکیده [English]

Résumé
La traduction de la poésie a été depuis toujours l'un des sujets les plus délicats des recherches en traductologie et a constamment attiré l'attention des critiques dans ce domaine. La fusion du langage de la poésie avec les sentiments du poète ainsi que l'ambiguïté et la complexité de la structure du poème et son association avec des éléments tels que les figures de style, les formes imaginatives et la musique de la poésie ont rendu la traduction de la poésie hors de portée, et pour certains experts en traduction, impossible. En ce qui concerne le  Recueil de Hafiz, avec toutes les caractéristiques de sa poésie et l'entrelacement de la forme et du fond, et en particulier les symboles et des figures employés par Hafez, il semble que sa traduction est pratiquement impossible. Le but de cet article, formulé avec une approche descriptive analytique, est de passer au crible de la satire la traduction des poèmes de Hafez, réalisée en français par Charles Henri de Fouché Coure, spécialiste de la littérature iranienne, en examinant les difficultés et les lacunes de cette traduction, et d'identifier les problèmes liés à ce défi. De prime abord, nous allons examiner les particularités des deux sonnets de Hafiz, choisis au pur hasard, dont les propriétés pourraient être appliquées à l'ensemble  du recueil,  ensuite nous allons procéder à  l'examen de leur traduction. Nous observerons ensuite que le fait que certains aspects de la poésie aient été négligés dans ladite traduction, quelle serait leur retombée  dans la transmission du message de Hafiz, dans la mesure où ils pouvaient  interférer avec la transmission du message textuel, car chez Hafiz il est vraiment impossible de dissocier la forme du fond et l'esprit du corps.

کلیدواژه‌ها [English]

  • recueil de Hafiz, traduction poétique
  • Divan Hafez
  • Poetry Translation
  • critique de la traduction de Fouché cour
  • traduisibilité
  • Criticism of French Translation of Hafiz
  • intraduisibilité
  • (UN) Translatability of Poetry
احمدی، محمدرحیم. (1395). نقد ترجمه ادبی. تهران: رهنما.
جفری، آرتور. (1372). واژه‌های دخیل در قرآن مجید. ترجمه فریدون بدره ای. تهران: توس.
حافظ، شمس‌الدین محمد. (1372). حافظ. تصحیح قزوینی و قاسم غنی. تهران: نگاه.
حافظ. (1380). حافظ به چهار زبان فارسی، انگلیسی، فرانسه، آلمانی. ترجمه فریدریش روکرت، آرتور جان آربری، هومن نیک بل، ونسان مونتی. تهران: فرهنگسرای میردشتی و نشر پیکان.
حافظ، شمس‌الدین محمد. (1382). غزلیات حافظ. تصحیح عبدالعلی ادیب برومند. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
حدیدی، جواد. (1373). از سعدی تا آراگون، تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات فرانسه. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
خرمشاهی، بهاءالدین. (1367). حافظ‌نامه. ج.2. تهران: علمی فرهنگی و سروش.
دهخدا، علی‌اکبر. (1371). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
لطفی پور ساعدی، کاظم. (1379). درآمدی به اصول و روش ترجمه. تهران: مرکز نشر.
میرعمادی، سید علی. (1369). تئوری‌های ترجمه و تفاوت ترجمه مکتوب و همزمان. تهران: بهارستان.
هاشمی میناباد، حسن. (1383). ترجمه عناصر فرهنگی. مطالعات ترجمه. شماره 5.
هاشمی میناباد، حسن. (1396). ابزارهای مفهومی نقد ترجمه (2)، فنون و راهبردها، تکنیک‌ها و تاکتیک‌ها. فصل نامه نقد کتاب. سال سوم شماره 12. زمستان.
Berman Antoine. (1984). l'Epreuve de l'etranger, culture et traduction dans l'Allemagne romantique, Gallimard.
Berman Antoine. (1999). la traduction et la lettre ou l'auberge du lointain, Seuil.
De Fouchecour Charles-Henri (2006).Le Divân, Hâfez de Chiraz par. Verdier poche, Paris.
Gharagozli Kâmrân. (2007). Entretien avec Henri de FoucheCour, Revue de Teheran. n 22, septembre.
Monteil Vincent (2001). HAFEZ in English, French, German and Persian, Farhangseray Mirdashti.
Safa Z. (1964). Anthologie de la poesie persane. Gallimard.
Zendehboudi Mehran. (2008). la traductologie française, Mohaggeg
CAPTCHA Image