بررسی اسنادسازی از منظر ساخت اطلاع در ترجمه متون فرانسه به فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مژگان سوقانی ¹
• بهرام مدرسى ²
• حمید رضا شعیری ³

¹ زبان های خارجی ، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

² گروه زبانشناسى، دانشکده زبان هاى خارجى، دانشگاه آزاد اسلامى، واحد تهران مرکزى

³ استاد گروه زبان فرانسه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

10.22067/rltf.2021.71316.1019

چکیده

پژوهش حاضر، در چارچوب نظری ساخت اطلاع لمبرکت (1996) به مطالعة موردی اسنادسازی در ترجمة متون فرانسه به فارسی پرداخته است. به‌منظور استخراج داده‌های پژوهش، شش کتاب به زبان فرانسه به همراه ترجمه‌های آن‌ها به زبان فارسی انتخاب شده‌اند و نگارندگان به بررسی این فرایند در متون کتاب‌های منتخب و ترجمة آن‌ها پرداخته‌اند. در این تحقیق که به شیوه توصیفی‌ـ‌تحلیلی انجام شده است، ابتدا جملات فرانسه که از این ساخت برخوردارند، با معادلشان در ترجمة فارسی مقایسه شده‌اند. سپس، داده‌ها براساس چارچوب ساخت اطلاعی لمبرکت و روابط مبتدا و کانونی بررسی و به‌صورت مجزا دسته‌بندی شده‌اند. در هر مورد تفاوت‌ها‌ی معنایی‌ ‌ـ‌ ‌کاربرد‌شناختی و نحوة توزیع اطلاع نو و کهنه در زبان مبدأ با ترجمة آن‌ها در زبان مقصد مورد مقایسه و مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاصل از این مطالعه، حاکی از آن است که علی‌رغم اینکه امکان استفاده از ساخت اسنادی‌شده در هر دو زبان وجود دارد، %58 جملات اسنادی‌شدة متون فرانسه در زبان فارسی به صورت غیراسنادی ترجمه شده‌اند و تنها %42 این جملات در ترجمة فارسی از ساخت مشابهی برخوردارند. در جملات ترجمه‌شده به صورت غیراسنادی در زبان فارسی، %70 عناصر اسنادی‌شده جایگاه مبتدا را اشغال کرده‌اند و %30 باقی‌مانده در جایگاه غیرمبتدا نمایان شده‌اند. افزون بر آن، با ارائة نمونه‌هایی از داستان‌های مورد مطالعه نشان داده شده است که کانون موضوعی جملات اسنادی‌شده، در ترجمة فارسی به‌دلیل تغییر ساخت نحوی، به کانون گزاره ای یا جمله‌ای تبدیل شده و در نتیجه، معنای مؤکد این جملات در زبان مقصد از دست رفته است.

کلیدواژه‌ها

• اسنادسازی
• ساخت اطلاع
• ترجمه
• روابط کانونی
• مبتدا

موضوعات

• ترجمه فرانسه

---

عنوان مقاله [English]

The study of cleft structures in the translation of texts from French into Persian in the framework of information structure theory

نویسندگان [English]

• MOZHGAN SOGHANI ¹
• Bahram Modarresi ²
• Hamid Reza Shairi ³

¹ FOREIGN LANGUAGES, FACULTY OF LITERATURE, , HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES

² Department of linguistics, Faculty of Foreign languages, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran

³ Department of French Language, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

This research is the case study of cleft structures in the translation of texts from French into Persian in the framework of Lambrecht’s information structure theory (1996). The study has been conducted on cleft sentences of six books in French and their translations in Persian. In this descriptive-analytic research, the cleft structures in French texts have been identified and compared with their equivalents in Persian translations. Then, the collected data have been classified separately based on Lambrecht’s information structure theory and the topic-focus relations. This research investigates semantic-pragmatic differences as well as distribution of new-old information in each case in the source language and the translation into the target language. The results of this study indicate that despite the possibility of using cleft structures in both languages, 58% of cleft sentences in French have been rendered into Persian non-cleft structures and only 42% of cleft sentences have been translated as clefts in Persian. Moreover, in the study of non-cleft translated sentences in Persian, 70% and 30% of the clefted constituents have occupied the topic and the non-topic positions respectively. In addition, by providing examples from the research data, it has been shown that the argument focus in cleft structures has been changed into predicate focus or sentence focus due to the shift of the syntactic structure, and as a result, the emphatic meaning of these sentences in the target language has been lost.

کلیدواژه‌ها [English]

• Clefting
• Information Structure
• Translation
• Focus relations
• Topic