بررسی ساخت‌های زبانی ایدئولوژیک در ترجمۀ خدایان تشنه‌اند با رویکردِ تحلیل گفتمان انتقادی

نوع مقاله : پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مترجمی زبان فرانسه، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

ساخت‌های زبانی ایدئولوژیک که ترکیبی از ساخت‌های زبانی و ایدئولوژی است از مفاهیم اصلی تحلیل گفتمان انتقادی محسوب می‌شوند. در این مقاله می‌کوشیم با روش تحلیلی-توصیفی ساخت‌های زبانی ایدئولوژیک را در ترجمۀ کتاب خدایان تشنه‌اند مشخص کنیم. از مدل سه‌وجهی دکتر فرزانه فرحزاد برای نقد و بررسی ترجمۀ کاظم عمادی استفاده کردیم زیرا این مدل به‌طور خاص به تحلیل گفتمان انتقادی در مطالعۀ متون ترجمه‌ای می‌پردازد. در این مدل انتخاب‌های ترجمه‌ای در متن، پاره‌متن و نشانه‌های غیرکلامی از دیدگاه بینامتنیت و ایدئولوژی بررسی می‌شوند.

از میان راهبردهای ترجمه‌ای ایدئولوژیک مورد بررسی در این پژوهش، رقیق‌سازی و حسن‌تعبیر، تشدید و تحریف بیشترین درصد فراوانی کل (در حدود دو-سومِ کل انتخاب‌های ایدئولوژیک مترجم) را به‌خود اختصاص دادند. در وهلۀ بعد، تحریف، تضعیف، راهبردهای مرکب، تعمیم، جزءواژگی، و تخصیص درصد فراوانی کل کمتری نسبت به سه راهبرد قبلی دارند (تقریباً یک-سومِ کل انتخاب‌های ایدئولوژیک مترجم). در این بررسی مشخص شد که انتخاب‌های ایدئولوژیک با انتخاب‌های شخصی و سلیقۀ مترجم تفاوت دارند، هرچند گاهی تشخیص آن‌ها از هم دشوار است. گذشته از این، اکثر ساختارهای زبانی ایدئولوژیک به‌کاررفته در ترجمۀ فارسی خدایان تشنه‌اند دلایل فرهنگی، مذهبی و اخلاقی داشته و مواردی که بار سیاسی مثبت به نفع حاکمیت وقت داشته باشد، کمتر به‌چشم می‌خورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Study of Ideological Structures in the Persian Translation of The Gods Are Athirst with a CDA Approach

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Mirza Ebrahim Tehrani 1
  • Roya Khalasi 2
1 Allameh Tabataba'i University
2 M.A. Student in French Translation, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Ideological linguistic structures, which are a combination of linguistic structures and ideology, are the main concepts of critical discourse analysis. In this article, we aim to identify these structures in the Persian translation of the novel The Gods Are Athirst by means of the analytical-descriptive method. We used the three-dimensional model of Farzaneh Farahzad for criticizing the translation of Kazem Emadi because this model is particularly apt to study translated texts. In this model, the translation choices in the text, the para-text and the non-verbal signs are studied in terms of intertextuality and ideology.

Among the ideological translation strategies that we analysed, attenuation and euphemism, gain, alteration and gain accounted for the highest percentage of the total frequency (making up approximately two-thirds of the total of ideological choices). Thereafter come alteration, loss, strategies consisting of two strategies, generalization, meronymy, and particularization, making a lower total frequency percentage than the previous three (making up approximately one-third of the total of ideological choices). The study revealed that ideological choices are different from idiosyncratic or personal choices of the translator, even if it is sometimes difficult to distinguish them. Moreover, most of the ideological linguistic structures in this translation were employed for cultural, religious and moral reasons, while those carrying a political charge in favour of the monarchical regime of the time were less common.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anatole France
  • Critical Discourse Analysis
  • Culture
  • Farahzad&rsquo
  • s Three-dimensional Model
  • Ideological structures
  • Translation strategies
CAPTCHA Image