ترجمه‌پذیری ایهام: بررسی برگردان اشعار حافظ به زبان فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه فرانسه، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

چکیده

ایهام یکی از آرایه‌های ادبی زبان فارسی است، که درطول زمان اعتبار بیشتری کسب کرده‌است، و اکنون یکی از جنبه‌های ممتاز ادبیات فارسی تلقی می‌شود. در واقع، اگر شناخته‌شده‌ترین شاعر فارسی‌زبان در جهان را حافظ بدانیم، باید اذعان کنیم که مهمترین مشخصۀ شعر او ایهام است. مَرسوم نبودنِ اِعراب‌گذاری در خطِ فارسی، این امکان را فراهم می‌کند که بتوان واژه‌ها را به‌صورت‌های مختلفی قرائت کرد، که این می‌تواند از مهمترین عواملِ تولیدِ ایهام باشد، و شاید همین تفاوتی که میان خط فارسی و خط‌های غربی هست، دلیلِ نبودِ آرایه‌ای مشابهِ ایهام در ادبیات غرب باشد، و دلیلِ این ‌که ترجمه‌شناسان غربی هرگز ترجمۀ ایهام را به شکل جدی مطالعه نکرده‌اند. در ایران هم تا جایی که می‌دانیم نه ادب‌پژوهان در توضیح دقیق ایهام چندان موفق بوده‌اند، نه ترجمه‌پژوهان نگاهی جدی به ترجمۀ آن داشته‌اند. ایهام، از طرفی یکی از پیچیده‌ترین ابزارهای هنری ادبیات ماست، و از طرف دیگر روش‌های کنونی ترجمه نتوانسته صورت و محتوای آن را به ‌نحو موفقیت‌آمیزی به زبان‌های دیگر منتقل کند. پرسش ما این است که آیا می‌توان برای ترجمۀ ایهام دستورالعملی تعریف کرد که بتواند آن را تا حد ممکن به زبان مقصد منتقل کند؟ در پاسخ، ابتدا برای رفع ابهاماتِ موجود در تعریفِ استعاره، چارچوبِ تئوریکِ تازه‌ای ارائه می‌کنیم. سپس، ضمن تحلیل ترجمۀ شماری از بیت‌های ایهام‌دارِ حافظ، نشان می‌دهیم که می‌توان آن‌ها را، بر اساس روش ترجمه، به چند دسته تقسیم کرد. نهایتاً، پیشنهادهایی برای ترجمۀ ایهام مطرح می‌کنیم، که می‌تواند اتلاف معنایی را کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The translatability of multi-readability:a study of the translaltion of Hafiz's poem into french

نویسندگان [English]

  • Homayoun Eslami
  • Sadi Jafari Kardgar
  • Mohammad Javad Kamali
Department of French, Islamic Azad University, Mashhad Branch, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Multi-readability [in Persian: ihâm] is one of the figures of speech in the Persian language, which has gained more credibility over time, and is now considered one of the key aspects of Persian literature. If we consider Hafiz as the most famous Persian-language poet in the world, we must admit that the most important feature of his poetry is multi-readability. In Persian script, short vowels are usually not written, allowing us to read words in several ways. This is one of the most important factors in the production of multi-readability. Perhaps this difference between Persian script and Western scripts has caused multi-readability not to be a figure of speech in Western literature, and Western translation experts have never seriously studied the translation of multi-readability. In Iran, as far as we know, neither literary scholars have been very successful in analyzing multi-readability, nor have translation researchers taken a serious look at its translation. Multi-readability, on the one hand, is one of the most complex artistic tools in our literature, and on the other hand, current translation methods have not been able to successfully transfer its form and content to other languages. We ask if we can define a guideline for the translation of multi-readability that can transfer it as much as possible into the target language. In response, we propose a new theoretical framework to resolve the ambiguities in the definition of multi-readability. Then, while analyzing the translation of verses with multi-readability from Hafiz, we show that they can be divided into several categories based on the translation method. Finally, we present some suggestions for translating multi-readability, which can reduce the loss of meaning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • multi-readability"
  • translation"
  • microfable"
  • Hafiz"
  • "
  • Fouché
  • cour"
CAPTCHA Image